Voorwoord

Het binnenland hier is nog middeleeuws, zonder wegen, met al hun oude gewoontes, spinmethodes, wonderlijke rijstmolentjes, omwalde steden met lampionstraatverlichting. Een avond en diner in Huayin, door smalle straatjes begeleid door soldaten met fakkels, naar een oude zaal met de magistraat in tabberd, geen woord vreemde taal sprekend. Terug met een briefje dat we de poort uit mogen, naar ons woonschip terug. Alles bij flakkerend olielicht. Daarbij de afmetingen van alles. Land, bevolking, rivieren, het is alles eindeloos en een hoeveelheid werk te doen, dat je niet weet waar te beginnen. Als ze nu ook nog maar wat geld hadden, of desnoods loslopende soldaten en verplicht werk voor de boeren. Ze doen al veel op die manier. We kwamen langs een dijk waar even 15.000 mensen aan werkte, een ander waar een hele stad doorlopend 3.500 mensen leverde. Na de waanzinnige oorlog van Japan in Shanghai zullen we verder zien. Op het ogenblik staat alles op losse schroeven, dat wil zeggen: dit gaat China misschien het laatste beetje geld kosten, dat ze nog aan hun rivieren konden besteden.

Sommige verhalen verdienen het om om verteld te worden. Het leven en werk van Frans Bourdrez is zo’n verhaal. Bourdrez gaat begin jaren 30 naar China om te helpen met het bouwen van wegen en het beteugelen van rivieren. De Chinese bevolking krijgt in die tijd te maken met overstromingen, honger, ziektes, burgeroorlog en nog veel meer ellende. 

Het verhaal over het werk van Bourdrez gaat dus ook over veel meer dan alleen wegen, bruggen, dijken, sluizen en kanalen. Tussen het moment dat de Volkenbond besluit om een ingenieur uit te zenden en het moment dat hij aankomt in China maakt China de grootste overstroming mee in haar geschiedenis, is Japan het Noorden van China binnengevallen en is de president van China afgetreden waardoor het politieke speelveld sterk verandert. En dan moet het werk nog beginnen. 

Het persoonlijke verhaal van Frans Bourdrez gaat over voorspoed, tegenslag, ambitie, ziekte, avontuur, liefde en uiteindelijk zijn tragische dood door verdrinking in de rivier die hij jaren lang probeerde te beteugelen. Ook dat persoonlijke verhaal verdient het om verteld te worden. 

Als historicus en kleinzoon van François Bourdrez wist ik dat ik vroeg of laat iets met dit verhaal wilde doen. Ik bezocht meerdere keren het Nationaal Archief in Den Haag waar veel van zijn brieven, rapporten en foto’s worden bewaard. Ik werd gegrepen door de krachtige beelden, de persoonlijke observaties in de vele brieven en de werklust, die spreekt uit zijn vele rapporten. Om deze bronnen goed te begrijpen, ben ik me gaan verdiepen in de Volkenbond. Ik las over de Chinese geschiedenis en vooral de ‘Eeuw van Vernedering’, die zelfs nu nog relevant is. Ik zocht naar informatie over de vele kleurrijke personen die Bourdrez ontmoette en de bijzondere plaatsen waar hij is geweest.  

In voorjaar 2020 ben ik begonnen om het verhaal uitgebreider op te schrijven, daarvan is dit het voorlopige resultaat. Ik hoop de komende tijd deze tekst nog uit te breiden. Ik wil ook nog meer verdiepende stukken schrijven voor onder het kopje ‘achtergrond’. 

Er valt nog een heleboel te verbeteren en aan te vullen. Alle feedback op deze website, vragen, opmerkingen of tips zijn dan ook meer dan welkom. Ik ben te bereiken op info@francoisbourdrez.org 

Met vriendelijke groet, 

Lucas Bourdrez